Về loài hoa lay ơn
Cây hoa lay ơn được biết đến với tên gọi hoa dơn, kiếm lan, tên khoa học là Gladiolus, có nguồn gốc Châu Phi, Châu Âu
Tên cổ đại của hoa lay ơn là xiphium từ một từ tiếng hy lạp xiphos, có nghĩa là thanh gươm. Sau đó được đổi thành gladiolus từ một từ latin gladius, cũng có nghĩa là thanh gươm.
Hầu hết lay ơn có nguồn gốc từ châu Phi và châu Á và không được biết đến ở châu Âu cho đến giữa năm 1739 và 1745 khi chúng được giới thiệu bởi du khách theo con đường trao đổi từ Ấn Độ. Những nhà thực vật học châu Âu sớm bắt đầu trồng và nhân giống lay ơn. Đến năm 1806, William Herbert giới thiệu loài lay tạo đầu tiên. Đến năm 1840 và 1850, hàng trăm loài lay ơn đã được nhân giống
Lay ơn thuộc loại cây thân thảo, thân dài như cây kiếm nhỏ, sống lâu năm, chiều cao khoảng 0,7-1,5m.Thân cây hình tròn, không nhánh, lớp vỏ màu nâu bao xung quanh, có thớ sợi.
Lá màu xanh bóng, cứng, lá nhỏ hình lưỡi kiếm, có khoảng 1-9 lá xếp thành 2 dãy so le nhau, gân sọc viền ngoài. Hoa lay ơn hình dáng đẹp, có nhiều màu sắc từ trắng, tím, đỏ, hồng, vàng, cam, hoa hình phễu, gắn nhị ở đáy, mọc thành chuỗi về một phía. Mỗi bông hoa có 5 cánh dài mỏng manh xếp đối chồng lên nhau như chiếc váy xinh xắn đầy kiểu cách.
Giống hoa lay ơn bao gồm 260 loài với 10,000 giống đã đăng kí có màu sắc tương tự các màu trong cầu vồng. Mỗi bông hoa có thể có một màu hoặc được trộn lẫn bởi nhiều màu và có nhiều sắc khác nhau của hồng, đỏ, tím, vàng, cam, trắng và xanh lá. Lay ơn được lai ghép rất nhiều nên màu sắc ngày càng phong phú. Màu sắc hoa khác nhau cũng cho độ bền khác nhau. Màu vàng tím cho hoa bền nhất. Quả nang hình bầu dục thuôn dài hoặc hình cầu, bên trong chứa nhiều hạt màu nâu, nứt theo chiều dọc. Hạt có màu đen, bị nhăn là hạt hỏng, hạt tốt là hạt có lớp vỏ bọc mịn. Cây lay ơn có củ rất đặc biệt: củ lớn đường kính 3,5-4cm, dưới củ lớn có 4-5 củ nhỡ đường kính khoảng 1,5-2,5 cm và 10-30 củ nhỏ hơn đường kính 0,8-1cm. Các củ đều có thể nhân giống được.
Truyền thuyết và ý nghĩa của hoa lay ơn
Hoa lay ơn bắt nguồn từ truyền thuyết về hai chiến binh dũng cảm, vùng lên chống lại kẻ thù, thà chịu chết chứ nhất quyết không giết nhau. Cuối cùng hai chàng trai không hẹn mà được hội ngội trong lòng đất mẹ yêu thương. Hai chiếc kiếm biến thành bông hoa rực rỡ, hình dáng dài như chiếc kiếm nên lay ơn có tên gọi lan kiếm. Vì vậy hoa lay ơn là món quà dành tặng người trong mộng với ngụ ý luôn mong muốn được gặp người mình yêu. Khi đó người nhận sẽ tìm cách hẹn gặp người tặng hoa, nếu nhận hoa mà không hồi âm, không biết ý người tặng thì đã phụ tấm lòng người đang khao khát đợi chờ.
Hoa lay ơn tượng trưng cho sự tôn vinh và sự hồi tưởng, nhưng cũng có vài ý nghĩa khác có thể kể đến như sau:
Sức mạnh tính cách
Trung thành, chân thành và chính trực
Sự say mê
Sự kiên trì
Mỗi màu hoa lại ẩn chứa một ý nghĩa, sắc thái tình cảm khác nhau. Màu hoa lay ơn đỏ thể hiện tình yêu say đắm; thể hiện tình yêu, tình bạn cao cả là đóa dơn trắng; đóa hồng phớt thể hiện sự ngưỡng mộ; Lòng biết ơn là màu hồng thẫm; lời xin lỗi: đóa dơn vàng; thông điệp anh mãi yêu em với màu tía; Em yêu anh thật lòng là đóa hoa xanh; thể hiện tình yêu nồng cháy là đóa hoa màu cam.
Cách trang trí hoa lay ơn ngày tết
Hoa lay ơn với hình dáng dài, nhiều hoa tạo thành một chuỗi trên cành, thường được làm hoa cắt cành cắm lọ lục bình tạo vẻ đẹp thanh thoát, sang trọng.
Hoa cũng được cắm phối hợp với nhiều loại hoa khác tạo nên một bình hoa rực rỡ, đậm sắc hương thường được trưng trên ban thờ, bàn tiếp khách, bàn ăn, giá kệ… đem đến không khí tết vui tươi, tràn đầy sức sống.
Hoa lay ơn còn được trồng vào chậu trang trí cửa nhà, bàn khách, phòng ăn…mang đến vẻ đẹp rực rỡ.
Cách trồng chăm sóc hoa lay ơn dịp tết
Hoa lay ơn thường được cắt cành cắm lọ dịp tết, cũng có một số trồng chậu, khi chăm sóc hoa lay ơn dịp này chúng ta cần chú ý một số điểm sau:
Ánh sáng: lay ơn ưa sáng khuếch tán, bạn trưng hoa nơi thông thoáng, ánh sáng vừa phải.
Nhiệt độ: lay ơn ưa khí hậu mát, nhiệt độ từ 18-25oC.
Khi cắm lọ ta nên cắt vát cành, tùy theo chiều cao của lộc bình mà cắt chiều dài cho phù hợp. Khi cắm dùng lửa hơ se cuống để cuống đỡ bị thối, hoa được bền lâu hơn. Nên thay nước hàng ngày để tránh vi khuẩn xâm nhập thối cuống. Cho thêm viên B1 để hoa được tươi lâu hơn.
Khi trồng đất thì nên trồng loại đất thịt, giàu dinh dưỡng, tơi xốp, thoát nước tốt, Độ PH thích hợp từ 6-6,5.
Tưới nước với lượng vừa phải, khi thấy mặt chậu se khô.
Nhân giống lay ơn bằng củ, sau tết khi chơi hoa xong chúng ta có thể cắt cành, lưu giữ củ để khô ráo trong tủ lạnh rồi đem trồng vào tháng 8-11 khi thời tiết mát mẻ.
Ngoài hoa lay ơn thì hoa tết 2018 đẹp còn có các loại hoa đẹp khác như hoa cát tường, hoa tulip đẹp …
Dược tính của lay ơn
Người Anh dùng bột rễ của lay ơn Anh và Địa Trung Hải làm thuốc chữa trị vết thương. Chúng được dùng để lấy ra các mãnh vụn và bụi bẩn. Bột rễ của lay ơn cũng được dùng để pha trộn với sữa dê để điều trị đau bụng cho trẻ em, nhưng hãy cẩn thận khi dùng. Có nhiều lay ơn có độc và có thể gây ra phát ban nếu không được điều chế đúng cách.
Các nhà thảo dược học người châu Phi xem lay ơn như là một thảo dược cực tốt được dùng để chữa trị bệnh cảm lạnh, kiết lỵ, tiêu chảy và táo bón. Chúng cũng được cho là sẽ cung cấp năng lượng giúp đỡ cho các hoạt động thường ngày. Một giống cây lay ơn cung cấp nguồn thức ăn ở Congo. Rễ ngầm được luộc và rửa trong nước để loại bỏ độc tố. Đó là nguồn cung cấp carbohydrates tốt cho việc ăn kiêng.
Nguồn Sưu tầm
